Amerikaans president Donald Trump streeft naar het verkrijgen van zeldzame aardmetalen en kritieke mineralen uit Oekraïne om de afhankelijkheid van China te verminderen. Deze stap zou het mondiale handelsevenwicht kunnen veranderen.
Amerikaans president Donald Trump probeert zeldzame aardmetalen en kritieke mineralen uit Oekraïne ter waarde van 500 miljard dollar te verkrijgen als onderdeel van een vredesakkoord. Deze stap zou de Amerikaanse militaire hulp aan Oekraïne tijdens de oorlog moeten compenseren en tegelijkertijd de strategische positie van de VS in de mondiale handel versterken, vooral tegenover China. De vredesonderhandelingen zitten echter in een impasse nadat de VS alle militaire hulp aan Oekraïne hebben opgeschort na een gespannen gesprek tussen Trump en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky.
Sinds zijn eerste ambtstermijn streeft Trump ernaar om „Amerika weer groot te maken“ en heeft hij zich gericht op China met tarieven om de binnenlandse industriesector te beschermen. Hoewel China over een lang gevestigde toeleveringsketen en productie-infrastructuur beschikt, staan de VS voor uitdagingen bij het veranderen van de handelsrelaties, met name de afhankelijkheid van Chinese leveringen van kritieke mineralen voor de hightech-industrie. De vredesonderhandelingen met Oekraïne vormen daarom een cruciaal punt in Trumps plan om de tarieven tegen Chinese export te verhogen.
De VS zijn sterk afhankelijk van de levering van kritieke mineralen uit China, die essentieel zijn voor de productie van elektrische apparaten, autobatterijen, vliegtuigen en verdedigingssystemen. Volgens TD Economics domineert China de wereldwijde productie van meer dan de helft van de 50 kritieke mineralen die de Amerikaanse regering in 2022 heeft gedefinieerd. Bovendien heeft China een bijna monopolistisch raffinationsysteem en verwerkt het 90% van de zeldzame aardmetalen. Van 2020 tot 2023 importeerden de VS 70% van hun zeldzame metalen uit China, wat Oekraïne tot een potentiële belangrijke leverancier maakt.
In december 2024 voerde China een uitvoerverbod in voor verschillende kritieke mineralen naar de VS, nadat de VS een dag eerder de export van chips naar China hadden beperkt. Peking stopte de export van antimoon, gallium, germanium en superharde materialen en verstrakte de regels voor de export van grafiet. Gallium is echter cruciaal voor de defensie-industrie, terwijl grafiet essentieel is voor de productie van elektrische voertuigen en kernreactoren.
Volgens schattingen van het Oekraïense staatsgeologische instituut beschikt Oekraïne over ongeveer 5% van de wereldwijde reserves aan kritieke grondstoffen, waaronder miljoenen tonnen grafiet, een derde van de Europese lithiumvoorraden en 7% van de Europese titaniumvoorraden. Het land heeft ook aanzienlijke reserves aan koper, zink, zilver, nikkel en kobalt. In Oekraïne zijn ook zeldzame aardmetalen gevonden, die 17 elementen omvatten.
Rusland heeft echter sinds het begin van de oorlog in 2022 enkele belangrijke Oekraïense mijnen en afzettingen van zeldzame aardmetalen bezet. Bovendien kan het gebrek aan investeringen in Oekraïne het land belemmeren om de door Trump verwachte productie te bereiken, vooral op het gebied van raffinage. Experts twijfelen er ook aan of Oekraïne daadwerkelijk over de door Trump veronderstelde reserves aan zeldzame aardmetalen beschikt.
Volgens het onafhankelijke onderzoeksbureau Argus Media liggen de wereldwijde schattingen van de reserves aan zeldzame aardmetalen tussen 4 en 12,5 miljard dollar. Dit maakt de geschatte waarde van de Oekraïense minerale reserves van 500 miljard dollar moeilijk te rechtvaardigen.
